சித்தமும் வஸ்துகளும்...

 तदुपरागापेक्षित्वाच्चित्तस्य वस्तु ज्ञाताज्ञातम् ।।17।।

தது³பராகா³பேக்ஷித்வாச்சித்தஸ்ய வஸ்து ஜ்ஞாதாஜ்ஞாதம் || 17||

தத்³ உபராக³ = அந்த விஷயத்தின் சம்பந்தம் (இந்திரியங்கள் மூலம்); அபேக்ஷித்வாத் = எதிர் பார்க்கப்படுவதால்; சித்தஸ்ய = சித்தத்தின்; வஸ்து ஜ்ஞாதா ஜ்ஞாதம் = வஸ்து அறியப்பட்டதாகவும் அறியப்படாததாகவும் ஆகிறது.

யோக சித்தாந்தப்படி சித்தம் எங்கும் இருப்பது. அதன் சம்பந்தம் எல்லாவற்றுக்கும் இருக்கிறது என்றாலும் எல்லா விஷயங்களும் எப்போதும் அறியப்படுவதில்லை. அந்த விஷய சம்பந்தத்திற்கு சித்தத்தின் அதிகாரத்தை உண்டு பண்ணும் சக்தி இல்லை. அதனால் அந்த விஷயம் அறியப்படவில்லை. சாதாரணமாக நம் சரீரத்தில் இருக்கும் இந்திரியங்களின் வாயிலாக வெளி வஸ்துக்களுடன் சித்தத்துக்கு நேரும் சம்பந்தமே விஷய அதிகாரத்தை உண்டு பண்ண முடிகிறது. அப்படி இல்லாதது அறியப்படாததாக ஆகிறது.